Sprawdzając prace Uczniów, staram się ostatnio coraz więcej skupiać na tym, co w tekście jest dobrego (a jest tego zwykle sporo!). Ale wiele osób pyta mnie przede wszystkim o błędy. Tak, tak – na te oczywiście też zwracam uwagę.

A że prac poprawiłam już setki (jeżeli nie tysiące… właśnie sprawdziłam – mój folder „poprawione” utworzony w 2020 roku ma 1068 wątków i w niektórych jest po kilka prac. Czyli jednak te tysiące to jednak odpowiedniejsze słowo, norweskiego nauczam już w końcu od ponad 16 lat…), dało mi to dobrą podstawę do stworzenia subiektywnej listy kwestii, na które warto zwrócić na egzaminie pisemnym (szczególnie na poziomie B2).

Oto ona:

Czasownik na drugim miejscu

Często zapominamy, że w zdaniu głównym na drugim miejscu powinien stać czasownik. Czyli piszemy na przykład (błędnie) „Etter min mening man bør innføre seks timers arbeidsdag” zamiast „Etter min mening bør man innføre sekstimers arbeidsdag”.

Szyk zdania w zdaniu podrzędnym

Piszącym zdarza się także zapomnieć, że inwersji nie ma w zdaniu podrzędnym. Piszą więc „når kommer du hjem, kan vi spise middag„. Kolejność członów w zdaniu podrzędnym to „spójnik – podmiot – (ewentualnie okolicznik zdaniowy) – orzeczenie. Czyli poprawna wersja to „når du kommer hjem, kan vi spise middag”.

Perfektum kontra preteritum

Częstym błędem jest też używanie czasu presens perfektum tam, gdzie powinien być preteritum. Kiedy mamy do czynienia ze zdarzeniem z przeszłości, które zdarzyło się w konkretnym czasie i najczęściej bez związku z teraźniejszością (także z sekwencją zdarzeń, czymś co się powtarzało itd.), wtedy powinniśmy użyć preteritum. Niepoprawne jest więc „I gamle dager har man gjort det på en annen måte„. Wersja poprawna to: „I gamle dager gjorde man det på en annen måte”.

Okolicznik i szyk zdania

Zapominamy o tym, że okolicznik zdaniowy („ikke”, „alltid”, „aldri” itd.) w zdaniu podrzędnym musi stać przed czasownikiem. Jak w „Han sier at han kommer ikke„. Poprawnie jest oczywiście „Han sier at han ikke kommer.”

Rzeczowniki złożone

Jeżeli rzeczownik złożony został z dwóch rzeczowników, poprawne jest pisanie tych tych złożeń łącznie. Ale niektórzy piszą „ananas ringer„, „velferds goder” czy „samfunns problemer” zamiast „ananasringer”, „velferdsgoder” i „samfunnsproblemer”. Sporo inspiracji do oduczenia się tego typu błędów można znaleźć w tej grupie.

Rzeczowniki po zaimkach dzierżawczych i dopełniaczach

Zaimek dzierżawczy to „min”, „hans” lub „deres”, a dopełniacze to „Karis” „Magdas” czy „Polens” (kiedy mówimy o jakiejś formie przynależności).

Jeżeli rzeczownik występuje po zaimku dzierżawczym lub dopełniaczu, powinien on być w formie nieokreślonej. Ale wiele osób o tym zapomina. Stąd błędy typu „Hans kona„, „våre barna” czy „Norges høyeste fjellet„. Poprawne wersje to oczywiście „Hans kone”, „våre barn” oraz „Norges høyeste fjell”.

Podwójne określenie

Zapominamy o podwójnym określeniu. Kiedy mamy frazy składające się z przymiotnika i określonego rzeczownika, z przodu musi stać rodzajnik. Na przykład we frazie „det norske samfunnet”. Rzeczownik ma swoje określenie (w naszym przykładzie to „-et” na końcu”), ale drugie musimy mieć w postaci rodzajnika na początku („det”). I o tym warto pamiętać. „Norske samfunnet” to błąd.

„Ikke noen” i „ikke noe”

„Ikke noen” to „ingen”, a „ikke noe” to „ingenting”. Ale nie zawsze! Dość częstym błędem jest przyjmowanie, że tych określeń możemy używać zamiennie. Tymczasem „ikke noen” można wymienić na „ingen” tylko wtedy, kiedy oba to słowa stoją obok siebie. Jak w „Jeg ser ikke noen her”. Tu możemy napisać także „Jeg ser ingen her”. Ale już „Jeg har ikke sett noen her” nie możemy zastąpić „Jeg har sett ingen her„, bo „ikke” i „noen” nie stoją obok siebie.

Przyimki

„Ulubiony” temat wielu piszących. Dość powszechne błędy to „Det er viktig til oss” (Poprawna wersja to „Det er viktig for oss”), „Det er nødvendig til å treffe noen tiltak” (Poprawnie będzie „Det er nødvendig å treffe noen tiltak”), „fordeler av kontantbetaling” (a powinno być „fordeler ved kontantbetaling”) oraz „mange av tenåringer” (zamiast „mange tenåringer”). (Wyrażenia „mange av tenåringene” – z formą określoną – użyjemy, kiedy wcześniej wspomnimy o jakiejś konkretnej grupie nastolatków, i później chcemy odnieść się do sporej części spośród tych właśnie młodych osób.)

Długość zdania

I na koniec: Piszemy zbyt długie zdania. Roboczo można przyjąć następującą zasadę: Spora część zdań, w których są więcej niż dwa zdania podrzędne, zdecydowanie nadaje się do przeredagowania. Dlaczego? Po pierwsze norweskie zdania generalnie powinny być (w miarę) krótkie i precyzyjne. Po drugie odbiorcy łatwiej się takie zdania czyta. A po trzecie jest mniejsze ryzyko, że Autor(ka) sam(a) się pogubi w swojej argumentacji.

*

Znajdujesz na tej liście coś, co Ci się zdarza? A może coś innego uparcie sprawia Ci trudność? Daj znać! 🙂

A jeżeli chcesz poćwiczyć pisanie w praktyce, zapraszam do moich kursów przygotowujących do norskprøve. W kursie B2 znajdziesz specjalną sekcję ze Szkołą Pisania w 12 odcinkach, w której krok po kroku przeprowadzę Cię przez pisanie najpierw formalnego listu a potem rozprawek („argumenterende tekster”). W wersji kursu „Pisarze i Pisarki” sprawdzam nadesłane w terminie prace, komentuję i udzielam jeszcze innych rad „Jak pisać”.